دروغگو دشمن خداست! حتما تا به حال این جمله را شنیده‌اید که یک مادربه کودکش و یا حتی خودتان به فرزندتان بگویید. اما آیا این روش تربیت باعث از بین رفتن دروغگویی کودکان می‌شود؟
آیا تا کنون فکر کرده‌اید که چرا کودکان دروغ می‌گویند و بدتر آن که معمولا روی دروغ خود پافشاری می‌کنند؟ معمولا عکس العمل اکثر بزرگترها در مقابل دروغگویی کودکان عصبانیت و در مواردی تنبیه است. ولی این راهکارها معمولا افزون بر اینکه ثمره‌ای ندارند، موجب تاثیرات بدتری در کودک می‌شوند.
گاهی کودک در مقابله رفتار خشونت آمیز و تنبیه والدین لجبازی می‌کند. در واقع اگر تا لحظه‌ی تنبیه، دروغگویی او بی منظور باشد، از آن لحظه سعی می‌کند با هدف دروغ بگوید.
در این مقاله ابتدا علل پیداش دروغگویی در کودکان را تعریف می‌کنیم و سپس موثرترین راهکارهای منطقی و اصولی مقابله با این مشکل را بررسی خواهیم کرد.
ادامه این مقاله‌ی مفید را در چوبین بخوانید.
کودکان در چه سنی بیشتر دروغ می گویند؟
اصولا دروغگویی در کودکان از 2 سالگی آغاز می‌شود. طبق توضیحات مفصلی که در مقاله‌ی دوست خیالی کودک داده‌شد. در سنین 3 الی 4 سالگی کودک بین واقعیت و خیالات متوجه‌ی تفاوت‌نمی‌شود. بنابراین در همین ابتدا به شما‌بگوییم اگر کودک شما زیر 4 سال سن دارد و شما را با دروغ های خود آشفته ساخته‌است این یک مرحله ی طبیعی از رشد اوست.
در واقع زمانی می‌توان نسبت به کسی لفظ دروغگو را به کار برد که بدانیم او بنا به اهدافی پا روی حقیقت می‌گذارد و کاملا می داند حقیقت چیست. بنابراین برای کودکانی که هنوز تفاوت بین واقعیت و خیال را تشخیص نمی‌دهند بهتر است واژگان دروغ و دروغگو را به کار نبریم.
حقیقت جالب این است که پس از سنین 4 سال تا 10 سال گرچه کودک هدفمندانه دروغ می گوید اما هنوز تفاوت بین دروغ کوچک و دروغ بزرگ را متوجه نمی‌شود.
و اما کودکان کمی بزرگتر
اگر کودک بالای 4 سال دروغ بگوید به طور کلی دو هدف را دنبال می‌کند. یا از عواقب و تنبیهی که در انتظار خود تصور می کند می‌گریزد و ناچار است دروغ بگوید یا اینکه در پی کسب منفعتی است. در ادامه این دلایل مفصل شرح‌داده خواهد‌شد.
بررسی علت دروغگویی در کودکان
برای بسیاری از والدین سوال فوق یک سوال بزرگ و اساسی به شمار می رود. عمده‌ی دلایل مهمی که کودک به واسطه ی آن‌ها ممکن است دروغ بگوید به قرار زیر است:
- نظرسنجی
در این حالت کودک تمایل دارد اطلاعات خود را از طریق دروغ گفتن محک بزند! در واقع کودک با دروغگویی از نظر بقیه با خبر می‌شود.
- تخیل
اگر کودک شما ادعاهای عجیب غریب می‌کند، مثلا معتقد است گاهی با عروسک‌هایش صحبت می‌کند و یا اسباب بازی‌هایش خود به خود حرکت می‌کنند، این موضوع از تخیل او سرچشمه می‌گیرد و معمولا در کودکان زیر چهارسال شایع است.
- فرار از تنبیه
این علت از دروغگویی در بین کودکان بسیار رواج دارد. اگر والدین رفتار منطقی و صمیمانه با کودک نداشته باشند، بدیهی است که موجب ایجاد ترس و استرس در کودک خواهند شد.
صحبت خودمانی ما با شما این است که توجه کنید کودک ممکن است هرگز نتواند همیشه مطابق میل شما رفتار کند و طبیعی است که گاهی خطا کند. اما شما تنها می‌توانید با آموختن روش‌های صحیح تربیت کودک از بسیاری از مشکلات و اختلالات رفتاری جلوگیری کنید.
پیشگیری بهتر از درمان!
در ابتدای امر مهم‌ترین نکته این است که از رفتارهای ناشیانه برای تربیت کودک مانند تنبیه فیزیکی به شدت بپرهیزید.
بهترین روش برای مقابله با دروغگویی کودکان، تشویق کودک به راستگویی و در نظر گرفتن جایزه برا او است. البته توجه کنید کودک خود را شرطی و بدعادت نکنید و به او القا نکنید که همیشه برای راست گویی بایستی پاداشی دریافت کند و در غیر اینصورت لزومی ندارد راست بگوید.
پاداش دادن روش بسیار خوبی برای تشویق کودک است اما تا زمانی که تعادل باشد و به عبارتی تشویق اصولی انجام شود.
نکته‌ی مهم بعدی این است که همانطور که در اوایل مطلب به آن پرداختیم، حتی کودکان بیش از چهارسال و معمولا تا سن ده سال، تفاوت بین دروغ کوچک و بزرگ را تشخیص نمی‌دهند. بنابراین این وظیفه‌ی والدین است که نسبت به هر دروغی حساسیت نشان ندهند و بتوانند دروغ‌های کودک را رتبه گذاری کنند.
و در نهایت بهترین راه که همیشه بایستی از آن بهره بگیرید آموختن راست گویی و پرهیز از دروغ به کودک است. کتاب‌های کودکانه و برنامه‌های مخصوص کودکان بسیاری وجود دارد که بد بودن دروغ و خوب بودن راستی را به کودک آموزش می‌دهند. علاوه بر اینکه از این امکانات استفاده می‌کنید به او بیاموزید که دروغگویی از رفتارهای بسیار بد است.
بهتر است آموزش را غیر مستقیم انجام دهید. به عنوان مثال زمانی که کودک دروغ می‌گوید به‌جای اینکه هربار به او گوشزد کنید که دروغگویی بد است و نباید دروغ بگوید، بهتر است اخم کنید، ناراحت شوید و قهر کنید. به او بفهمانید زمانی که دروغ بگوید شما ناراحت و دلخور می‌شوید .
درمان دروغگویی در کودکان
اگر کودک شما در دروغگویی غرق شده است هنوز هم راهکارهایی برای مقابله و درمان این اختلال رفتاری وجود دارد.
ارتباط صمیمانه با کودک را هرگز فراموش نکنید. اگر کودک از شما بترسد و احساس کند با هر اشتباهی تنبیه می‌شود، به هیچ وجه نخواهید توانست رابطه‌ی مملو از اعتماد و دوستی را با کودک خود تجربه کنید. بنابراین همانطور که بارها تاکید شد حتی اگر کودک شما دائما دروغ می‌گوید و عادت به این کار کرده است، او را تنبیه نکنید.
در فضای خانه راست گو باشید و به او بفهمانید الگوی او راست گو است و اجازه دهید به تدریج با تقلید از شما اهمیت راست گویی را متوجه شود. همیشه از پیامدهای دروغگویی برای او تعریف کنید و اینکه راست گویی چگونه موجب پیشرفت یک انسان می‌شود و چه ارزشی دارد.
صبور باشید و اجازه دهید به تدریج کودک با این مفاهیم آشنا شود.
سخن آخر
احتمالا پس از خواندن این مقاله و سایر مقالات چوبین، به این نتیجه رسیده‌اید که رفتار ناشیانه‌ی پدر و مادر ریشه‌ی اکثر اختلالات رفتاری در کودکان است.
توصیه می‌شود فرایند تربیت و آموزش کوکان را، اصولی و منطقی پیگیری کنید. متاسفانه برخی از والدین زرنگی را کلاهی برای دروغگویی محسوب می‌کنند و نه تنها به تربیت اصولی اقدام نمی‌کنند بلکه مفتخر هستند یک کودک زرنگ و تیز بار آورده‌اند.
