بازی با اسباب بازی برای کودکان اوتیسم یک مؤلفه اساسی در رشد رفاه اجتماعی، عاطفی، شناختی و جسمی کودک است. بازی به کودکان کمک می کند تا در مورد دنیای اطراف خود بیاموزند، روابط خود را پرورش دهد و خلاقیت خود را تقویت کنند. از طریق بازی، کودکان مهارت های زندگی ارزشمندی مانند نوبتگرفتن، سازش و همکاری، و نگاه کردن به موقعیت ها از دیدگاه دیگران را می آموزند.
اوتیسم نوعی اختلال است که به طور کلی باعث نقص در ارتباطات کلامی و اجتماعی فرد مبتلا میشود. اوتیسم معمولا قبل از سه سالگی ظهور پیدا میکند و در این سن پدر و مادر متوجهی تفاوت کودک با هم سن و سالهای او خواهند شد. کودک مبتلا به اوتیسم در برقراری ارتباط با کودکان دیگر ناتوان هستند و نسبت به پدر و مادر خود بسیار وابستهاند.
این کودکان گاهی به یک اسباب بازی خاص توجه بیش از حدی نشان میدهد و اگر آن اسباب بازی را از او جدا کنید بیقرار خواهد شد. همچنین کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است به بازیهایی علاقه نشان دهد که هم سن و سالان او هیچ میلی به انجام آن بازیها نداشته باشند.
به دلیل توجه بیشتر به این اختلال در سالهای اخیر، لازم دانستیم اسباب بازیهای مناسب برای کودکان مبتلا به اوتیسم را معرفی کنیم. تحقیقات در این زمینه نشانداده که انتخاب اسباب بازی مناسب به رفع نقاط ضعف این کودکان، یعنی مشکلات گفتار و کمبود در انواع مهارتها، کمک بسیار زیادی خواهد کرد.
در ادامه این مقاله تعدادی از بهترین اسباب بازیهای مناسب کودکان مبتلا به اوتیسم معرفی شده است.
1. اسباب بازی حباب ساز
این اسباب بازی درعین سادگی، بسیار مفید است. اسباب بازی حباب ساز میتواند حواس پنج گانهی کودک را به چالش بکشد. اکثر کودکان مبتلا به اوتیسم در برقرار کردن ارتباط چشمی دچار ضعف هستند. این وسیله به بهبود این ضعف کمک بسیاری خواهد کرد. چرا که کودک هنگام بازی با این اسباب بازی، علاقه دارد حبابها را لمس کند و با چشمان خود مسیر آنها را دنبال کند.
نقص در مهارتهای حرکتی، در بسیاری از کودکان اوتیسم مشاهده میشود. این اسباب بازی میتواند به این ناتوانی نیز کمک کند و باعث تحریک کودک برای فعالیت و حرکت بیشتر شود. اکثر کودکان علاقهدارند به دنبال جبابهای ساختهشده بدوند و حرکت آنها را دنبال کنند.
2. اسباب بازی تشک پرشی بادی یا فنری
تشک پرشی یا فنری از جمله اسباب بازیهای هیجان آور برای همهی کودکان است. البته معمولا هر سنی و نه صرفا کودکان از این وسیله استقبال میکنند و از مزایای آن آگاه هستند. این وسیله را میتوان به عنوان ابزاری هم برای بازی و تفریح و هم یک وسیلهی ورزشی درنظر گرفت. در این قسمت به تاثیرات مثبت این اسباب بازی دررشد کودکان اوتیسم میپردازیم.
این اسباب بازی نیز مانند حباب ساز، تاثیر زیادی در تقویت مهارتهای حرکتی کودک مبتلا به اوتیسم دارد. غالبا پرش روی تشک بادی یا فنری، با ریتم خاصی همراه است و کودک با خلاقیت خود این ریتم و نوع پرش را سازماندهی میکند. معمولا اکثر کودکان از این وسیلهی جذاب استقبال میکنند. بنابراین این اسباب بازی یک گزینهی مناسب برای والدین کودکان مبتلا به اوتیسم است.
3. اسباب بازی قطار
اسباب بازی قطار را همه ما میشناسیم. اما اکثر افراد تنها به جنبهی تفریحی این اسباب بازی توجه میکنند. از مزایای اولیه این اسباب بازی، توجه کودک به حرکت این وسیله و به دنبال آن تحریک شدن بینایی او است. کودک میتواند طبق انتخاب خود ریلهای قطار را کنارهم بچیند و مسیر حرکت قطار را متناسب با فکر و ایدهی خود تغییر دهد.
همچنین کودک قادر است سایر اجزای این اسباب بازی مانند واگنها را طبق تصور و تفکر خود مرتب کند. قطعا پیاده کردن تصورات کودک روی اسباب بازیهایی از قبیل قطار، تاثیرات بسیار مثبتی در رشد ذهنی و حرکتی و تحریک حواس پنج گانهی کودک دارد.
4. کارتهای عکس دار
فلش کارتهای عکس دار یکی دیگر از گزینههای اسباب بازی مناسب برای کودکان مبتلا به اوتیسم است. این اسباب بازی در طرحهای بسیار متنوعی در بازار موجود است. یک بازی ساده با فلش کارتها ،بیان کردن یک طرح از کارت توسط شما و پیدا کردن کارت موردنظر توسط کودک است. این بازی به تقویت مهارتهای گفتاری کودک کمک میکند. برای این بازی انواع کارتها مانند طرح حیوانات و میوهها و… مناسب است.
یکی دیگر از نقاط قوت این اسباب بازی، امکان بازی گروهی آن است. کودکان مبتلا به اوتیسم در برقراری ارتباط و همبازی شدن با دیگر کودکان ناسازگار هستند؛ اما این ناسازگاری از علاقه نداشتن به بازیهای دسته جمعی نیست. برخی علت این ناسازگاری را ضعف کودک در برقرای ارتباط با دیگر کودکان میدانند.
کودکان اوتیسم معمولا برای شروع مکالمه و انتخاب کلمه مناسب برای برقرای ارتباط با همبازی خود گیج میشوند.( منبع: کتاب: ده چیزی که هر کودک اوتیسم دوست دارد شما بدانید) کارتهای عکس دار میتواند امکان بازی گروهی کودکان را بدون اینکه کودک مبتلا به اوتیسم در موقعیت مکالمههای استرسآور قرار گیرد، فراهم کند. این بازی به تقویت مهارت کلامی و ارتباطی کودک مبتلا به اوتیسم کمک خواهد کرد.
5. اسباب بازی پازلی
به تاخیر افتادن گفتار، مشکلی است که در اکثر کودکان مبتلا به اوتیسم دیده میشود. پازل امکان درگیر شدن کودک با اشکال مختلف را فراهم میکند. در واقع کودک حین بازی کردن، با خود میاندیشد که برای جور شدن پازل به چه شکلی نیاز دارد و با کلمات مختلف مواجه میشود. بنابراین به نحوی ارتباط کلامی کودک، تقویت خواهد شد.
از دیگر مزیتهایی که اسباب بازیهای پازلی با خود به همراه دارند، اشکال و طرحهای متنوع و جذاب است. این اشکال علاوه بر زیباسازی اسباب بازی، باعث توجه کودک به رنگها و پدیدههای مختلف میشود. در نتیجه مهارتهای بینایی کودک مبتلا به اوتیسم حین بازی با پازل، تقویت خواهد شد.
تجربه نشان داده است که اکثر کودکان مبتلا به اوتیسم، نسبت به بازی با اسباب بازیهای پازلی، علاقهی خاصی نشان میدهند.
برای مشاهده محصولات چوبین اینجا کلیک کنید.
6. اسباب بازی آلات موسیقی
تا کنون تحقیقات بسیاری در زمینهی تاثیرات موسیقی بر کودکان انجام شده است. نتیجهی تمامی این تحقیقات ثابت میکند، مهارتهای فکری و ارتباطی کودکانی که با موسیقی همراه هستند بیشتر از سایر کودکان، رشد خواهد کرد. تاثیر موسیقی بر کودکان مبتلا به اوتیسم نیز از این قاعده مستثنی نیست. یک کودک مبتلا به اوتیسم میتواند با نتهای موسیقی درگیر شود و خلاقیت خود را بر وسیلهی موسیقی پیاده کند.
حواس شنوایی کودک با شنیدن آوای نتها تحریک خواهد شد و این یک اثر بینظیر است. از طرف دیگر کودک بین حرکات دستان خود و موسیقی ایجاد شده ارتباط برقرار میکند و بینایی او متمرکز خواهد شد.
از نکات دیگر این اسباب بازی قابلیت ویژهی آن در تقویت قدرت کلامی کودک مبتلا به اوتیسم است؛ چرا که کودک قادر است همگام با نواختن، آواز بخواند. این آواز ممکن است در فکر کودک شکل بگیرد اما در ثاتیرات آن تفاوتی ایجاد نخواهد کرد. کودک برای آوازخوانی ناچار است از کلمات مختلف استفاده کند و غالبا برای یافتن کلمات هم قافیه با سیل عظیمی از کلمات مواجه خواهد شد.
در نهایت یادآوری میشود که اگرچه روزگاری از اوتیسم به عنوان یک اختلال درمان ناشدنی یاد میشد؛ اما پیشرفت علم و تحقیقات ثابت کرده است، درک شرایط افراد مبتلا به این اختلال و فراهم کردن یک موقعیت مناسب میتواند پیشرفت قابل توجهی را برای آنها به همراه داشته باشد.
این کودکان در برخی از مهارتها دچار ضعف هستند و با کمک میتوانند پیشرفت بسیار زیادی داشته باشند. انتخاب اسباب بازی مناسب کودکان اوتیسم از جمله امکاناتی است که بایستی با فکر باز و آگاهانه انتخاب شوند و میتواند شرایط مناسبی را برای بهبود کودک مبتلا به اوتیسم فراهم آورد.